IP PBX มีปัญหาสายหลุดระหว่างสนทนา

คู่มือวิเคราะห์สาเหตุสายหลุดเอง วางสายกลางคัน จาก Network, SIP Session, NAT, Firewall ถึง Timer แบบช่างโทรศัพท์สำนักงาน


① 🔍 บทนำ: สายหลุดคือปัญหาที่ทำลายความเชื่อมั่น

อาการ สายหลุดระหว่างคุย ทำให้ผู้ใช้รู้สึกว่าระบบ “ไม่น่าเชื่อถือ”
ยิ่งถ้าเกิดซ้ำ ๆ ในสายสำคัญ จะกระทบภาพลักษณ์และโอกาสทางธุรกิจทันที

ปัญหานี้มักไม่ได้เกิดจาก IP PBX อย่างเดียว แต่เป็น ผลรวมของ Network + SIP Timer + NAT/Firewall


② 🔍 ลักษณะอาการสายหลุดที่พบบ่อย

  • หลุดที่เวลาเดิม เช่น 30 / 60 นาที
  • หลุดสุ่ม ไม่แน่นอน
  • หลุดเฉพาะสายภายนอก
  • หลุดเฉพาะสายที่ใช้ VPN/Wi-Fi
  • หลุดเฉพาะช่วงพีค

การจำรูปแบบเวลาได้ จะช่วยชี้สาเหตุเร็วมาก


③ 🌐 ภาพรวม SIP Session และการวางสาย

การคุยหนึ่งสายประกอบด้วย:

  • SIP Signaling (INVITE / ACK / BYE)
  • RTP Media
  • Session Timer / Keepalive

ถ้าส่วนใดส่วนหนึ่ง “หาย” ระบบจะวางสายทันที


④ 🌐 Session Timer หมดอายุ

อาการ:

  • หลุดที่ 30 หรือ 60 นาทีพอดี

สาเหตุ:

  • SIP Session Timer ไม่ตรงกัน
  • Re-INVITE ไม่ผ่าน

แก้:

  • ปรับ Session Timer ให้ตรงทั้งสองฝั่ง

⑤ 🌐 NAT Timeout

NAT บนอุปกรณ์ Network:

  • ปิด Session เมื่อไม่มี Traffic
  • RTP ถูกตัด

ผล:

  • เสียงหาย → ระบบตัดสาย

แนวทาง:

  • เพิ่ม Keepalive
  • ปรับ NAT Timeout
  • ใช้ SIP OPTIONS

⑥ 🌐 Firewall ปิด Session เอง

Firewall/IPS บางรุ่น:

  • มอง SIP Idle เป็นผิดปกติ
  • Kill Session

พบมากใน Firewall ที่ Inspect SIP


⑦ 🌐 SIP ALG ทำให้ BYE ผิดทาง

SIP ALG:

  • แก้ Header
  • ทำให้ BYE ส่งผิด IP

ผล:

  • ระบบคิดว่าสายจบ
  • วางสายทันที

แนวปฏิบัติ: ปิด SIP ALG


⑧ 🌐 RTP Timeout / One-way Audio

กรณี:

  • RTP ขาดด้านใดด้านหนึ่ง
  • Media ไม่ไหลต่อเนื่อง

ระบบจะ:

  • คิดว่าสายตาย
  • วางสายเอง

⑨ 🌐 Packet Loss ต่อเนื่อง

Packet Loss สูง:

  • เสียงหาย
  • RTP Timeout

โดยเฉพาะช่วงพีคหรือผ่าน Wi-Fi


⑩ 🌐 VPN เปลี่ยนเส้นทางกลางสาย

VPN:

  • Reconnect
  • เปลี่ยน IP

ผล:

  • SIP/RTP Path เปลี่ยน
  • ระบบตัดสาย

⑪ 🌐 Provider ตัดสายตามนโยบาย

Provider บางเจ้า:

  • จำกัดเวลาต่อสาย
  • ตัดสายอัตโนมัติเมื่อครบเวลา

ต้องตรวจสัญญา SIP Trunk ให้ชัด


⑫ 🌐 CPS / Rate Control ฝั่ง Provider

ช่วงพีค:

  • Provider คุม Session
  • ตัดสายเก่าเพื่อรับสายใหม่

พบใน Trunk ราคาประหยัด


⑬ 🔌 ปัญหา Wi-Fi / Roaming

Wi-Fi:

  • เปลี่ยน AP
  • สัญญาณแกว่ง

ผล:

  • RTP ขาด
  • ระบบวางสาย

⑭ 🖥️ Server IP PBX โหลดสูง

CPU/Disk:

  • พุ่งช่วงพีค
  • Process SIP/Media ช้า

ระบบอาจ:

  • Miss Re-INVITE
  • ตัดสาย

⑮ 🖥️ Virtualization และ Resource Sharing

VM:

  • ไม่ Reserve CPU
  • ถูกแย่ง Resource

อาการ:

  • สายหลุดช่วงโหลดสูง

⑯ 🛠️ วิธีพิสูจน์สาเหตุสายหลุด

ตรวจ:

  • เวลาที่หลุด (นาทีที่เท่าไร)
  • SIP Log (BYE ใครส่ง)
  • Firewall Log
  • RTP Flow

ดู “ใครเป็นคนวางสาย” สำคัญที่สุด


⑰ 🛠️ ไล่แก้แบบเป็นขั้น

ลำดับแนะนำ:

  1. ตรวจ Session Timer
  2. ตรวจ NAT / Keepalive
  3. ตรวจ Firewall / SIP ALG
  4. ตรวจ Network / Wi-Fi
  5. ตรวจ Provider Policy

⑱ 🛠️ แก้ระยะสั้น

  • เพิ่ม SIP OPTIONS
  • ลด Session Timer
  • ใช้สาย LAN แทน Wi-Fi
  • เปลี่ยน Trunk ชั่วคราว

⑲ 🛠️ แก้ระยะยาว

  • ปรับ NAT/Firewall ให้เหมาะกับ VoIP
  • ใช้ SBC
  • แยก Voice VLAN
  • ใช้ Trunk คุณภาพสูง

⑳ 📋 Checklist ปัญหาสายหลุด

  • Session Timer ตรง
  • SIP ALG ปิด
  • NAT Timeout พอ
  • Packet Loss ต่ำ
  • Server ไม่เต็ม

㉑ 📋 Checklist สำหรับผู้ดูแลระบบ

  • มี SIP/RTP Log
  • มี Monitoring
  • มี Baseline เวลา Session
  • มี Trunk สำรอง

㉒ ⚠️ ข้อผิดพลาดที่พบบ่อย

  • โทษ IP PBX อย่างเดียว
  • ไม่ดูว่าใครส่ง BYE
  • ไม่จดเวลาเกิดปัญหา

㉓ 🧠 บทเรียนจากหน้างานจริง

หลายเคส:

สายหลุดทุก 30 นาที
แก้จบด้วย “Session Timer ไม่ตรง”


㉔ 📌 สรุปสำหรับผู้บริหาร

สายหลุด:

  • ทำให้ลูกค้าไม่มั่นใจ
  • มักแก้ได้ด้วยการตั้งค่า ไม่ใช่เปลี่ยนระบบ

㉕ ✅ บทสรุป

ถ้า IP PBX สายหลุดระหว่างสนทนา
ให้มองที่

Session → NAT → Firewall → Network → Provider
แล้วไล่แก้ตามลำดับ จะเจอจุดจริง


㉖ 💬 คำถามชวนคิดและชวนคอมเมนต์

ระบบของคุณ
สายหลุดที่เวลาเดิมทุกครั้ง หรือหลุดแบบสุ่ม?