คู่มือวิเคราะห์เหตุระบบ IP PBX ล่มพร้อมกันจากไฟฟ้า Core Network ถึง Server แบบช่างโทรศัพท์สำนักงาน
① 🔍 บทนำ: อาการที่น่ากลัวที่สุดของระบบโทรศัพท์สำนักงาน
อาการ โทรศัพท์ดับทั้งระบบพร้อมกัน (ทุกเครื่องดับ/หลุด/ใช้งานไม่ได้พร้อมกัน)
เป็นสัญญาณว่าเกิดปัญหาที่ โครงสร้างหลัก (Core) ไม่ใช่เครื่องปลายทาง
สิ่งที่หลายองค์กรทำพลาดคือ
- รีบโทษ IP PBX
- รีบสั่งซื้ออุปกรณ์ใหม่
ทั้งที่ปัญหาแท้จริงมักอยู่ที่ ไฟฟ้า, Core Network หรือการออกแบบระบบ
② 🔍 ลักษณะอาการที่เข้าข่าย “ดับทั้งระบบ”
- โทรศัพท์ทุกเครื่องดับพร้อมกัน
- ทุกเครื่องขึ้น Offline/Not Registered
- โทรภายใน–ภายนอกใช้ไม่ได้ทั้งหมด
- ระบบกลับมาเองหลังรีสตาร์ตอุปกรณ์กลาง
ถ้า “ทุกเครื่องเป็นพร้อมกัน” → มองที่ จุดร่วม
③ 🌐 ภาพรวมจุดร่วมที่ทำให้ดับพร้อมกัน
จากหน้างานจริง จุดร่วมหลักมี 5 กลุ่ม:
- ไฟฟ้า/UPS
- PoE Switch/Core Switch
- Network Core (Router/Firewall)
- Server IP PBX
- ระบบบริหารจัดการ (License/Monitoring)
④ ⚡ ไฟฟ้า: ตัวการอันดับหนึ่ง
ไฟตก/ไฟกระชาก/ไฟดับสั้น ๆ
ทำให้
- Switch รีบูต
- Router หลุด
- IP PBX รีสตาร์ต
ผลคือ โทรศัพท์ดับทั้งระบบในพริบตา
⑤ ⚡ UPS ไม่มี หรือ UPS ไม่พร้อมใช้งาน
ปัญหาที่พบบ่อย:
- ไม่มี UPS ที่อุปกรณ์หลัก
- UPS เสื่อม แบตหมด
- ต่อโหลดเกินกำลัง
UPS ที่ไม่พร้อม = มีเท่ากับไม่มี
⑥ ⚡ ไฟไม่สะอาด (Dirty Power)
ไฟที่มี
จะทำให้อุปกรณ์
- ค้าง
- รีสตาร์ตเอง
- ดับเป็นช่วง
อาการมักเกิด พร้อมกันทั้งระบบ
⑦ 🔌 PoE Switch ดับ = โทรศัพท์ดับหมด
ถ้าใช้ PoE Switch ตัวเดียว เลี้ยงทุกเครื่อง
- PoE Switch ดับ → ทุกเครื่องดับทันที
สาเหตุ:
- Power Supply เสีย
- Power Budget เต็ม
- Overheat
⑧ 🔌 Power Budget เต็มโดยไม่รู้ตัว
เพิ่ม IP Phone ทีละเครื่อง
จน PoE รวมเกินที่ Switch รองรับ
อาการ:
- เครื่องดับพร้อมกันเป็นช่วง
- ดับเฉพาะเวลายุ่ง (Busy Hour)
⑨ 🔌 Core Switch ล่ม
Core Switch เป็นศูนย์กลางของ
- VLAN
- Routing
- PoE (บางระบบ)
ถ้า Core ล่ม → ทุก Segment เสียพร้อมกัน
⑩ 🌐 Router / Firewall หลุด
ถ้า Router หรือ Firewall
ผลคือ
- SIP หลุดทั้งหมด
- โทรศัพท์ Offline พร้อมกัน
⑪ 🌐 Internet ล่ม แต่ระบบภายในควรยังใช้ได้ (หรือไม่?)
ถ้า
- ระบบออกแบบดี → โทรภายในยังได้
- ระบบพึ่ง Internet ทั้งหมด → ดับพร้อมกัน
การออกแบบมีผลมาก
⑫ 🌐 NAT / Session Table เต็ม
Router ขนาดเล็ก
- Session เต็ม
- NAT Table ล้น
อาการ:
- ทุก SIP หลุดพร้อมกัน
- กลับมาได้หลังรีบูต
⑬ 🌐 Firmware Bug ของอุปกรณ์ Core
Firmware Bug ที่พบจริง:
- Router บางรุ่นหลุดเมื่อ SIP เยอะ
- Switch ค้างเมื่อ PoE เต็ม
อาการจะเกิด “พร้อมกันทุกเครื่อง”
⑭ 🖥️ Server IP PBX ล่ม
กรณี Server:
- CPU/RAM เต็ม
- Disk เต็ม
- Service ค้าง
โทรศัพท์ทุกเครื่องจะ
⑮ 🖥️ Virtualization ตั้งค่าไม่เหมาะสม
IP PBX บน VM:
- ไม่ Reserve CPU/RAM
- Host โหลดหนัก
ผลคือ VM หยุดตอบสนอง → ดับทั้งระบบ
⑯ 🔒 License / Service หมดอายุ
บางระบบ
- License หมด
- Service หยุดทำงาน
อาการจะเกิดพร้อมกันทั้งหมด และแก้ไม่หายจน Renew
⑰ 🛠️ วิธีไล่แก้แบบช่าง (เรียงจากเร็วไปช้า)
- ตรวจไฟ / UPS
- ตรวจ PoE Switch
- ตรวจ Core Switch
- ตรวจ Router/Firewall
- ตรวจ Server IP PBX
- ดู Log ย้อนหลัง
⑱ 🛠️ ตรวจ Log หา “ช่วงเวลาที่ดับ”
Log ที่ต้องดู:
- Power Event
- PoE Event
- System Reboot
- SIP Mass Unregister
เวลาที่ตรงกัน = ตัวการ
⑲ 🛠️ ทดสอบแยกส่วน (Isolation Test)
- ปิด Internet → โทรภายในได้ไหม
- ปิด PoE บาง Segment → ดับเฉพาะส่วนนั้นไหม
- ย้าย Server ไปเครื่องอื่นชั่วคราว
⑳ 📋 Checklist แก้ปัญหาแบบเร่งด่วน
- UPS ทำงานจริง
- PoE Budget เหลือ
- Core ไม่ Overheat
- Server Resource ว่าง
㉑ 📋 Checklist สำหรับผู้ดูแลระบบ
- มี Diagram โครงสร้าง
- Core มี Redundant หรือไม่
- UPS แยกอุปกรณ์หลัก
- มี Monitoring แจ้งเตือน
㉒ ⚠️ ข้อผิดพลาดที่องค์กรทำบ่อย
- มี PoE Switch ตัวเดียว
- ไม่มี UPS ที่ Core
- ไม่มี Monitoring
ความเสี่ยงสูงมาก
㉓ 🧠 บทเรียนจากหน้างานจริง
หลายองค์กร:
โทรศัพท์ดับทั้งออฟฟิศ
สุดท้ายจบที่ “UPS แบตเสื่อม”
㉔ 🛠️ เมื่อไหร่ควรออกแบบระบบใหม่
ถ้า
- ดับซ้ำ
- ไม่มี Redundancy
- องค์กรพึ่งโทรศัพท์สูง
ควร Re-Design ไม่ใช่แค่ซ่อม
㉕ 🔒 ป้องกันไม่ให้เกิดซ้ำ
- แยก PoE เป็นหลายตัว
- มี UPS คุณภาพ
- ทำ Monitoring 24/7
- ทดสอบไฟดับจำลอง
㉖ 🌐 Cloud PBX ช่วยได้ไหม
Cloud ช่วยลดภาระ Server
แต่ ไฟฟ้า + Network ภายใน ยังสำคัญเหมือนเดิม
㉗ 📌 สรุปสำหรับผู้บริหาร
ปัญหา “ดับทั้งระบบ”
- คือความเสี่ยงระดับองค์กร
- ต้องแก้ที่โครงสร้าง ไม่ใช่เครื่องปลายทาง
㉘ ✅ บทสรุป
ถ้าโทรศัพท์ดับทั้งระบบพร้อมกัน
ให้มองที่
ไฟฟ้า → PoE/Core → Router → Server
ก่อนเปลี่ยนอุปกรณ์ใด ๆ
㉙ 💬 คำถามชวนคิดและชวนคอมเมนต์
ระบบของคุณเคยดับทั้งชุดเพราะ
ไฟฟ้า หรือ PoE Switch มากกว่ากัน?