คู่มือแยกสาเหตุจาก Trunk, Network, Firewall ถึงฝั่งผู้ให้บริการ แบบช่างโทรศัพท์สำนักงาน
① 🔍 บทนำ: ปัญหาที่มักถูกโทษผิดฝั่ง
เมื่อโทรออก–รับสายมีปัญหา หลายองค์กรสรุปทันทีว่า “ผู้ให้บริการล่ม”
แต่จากหน้างานจริง ปัญหาจำนวนมากเกิดจาก การตั้งค่า SIP Trunk และโครงสร้างฝั่งเราเอง ก่อนจะไปถึงฝั่งผู้ให้บริการ
② 🔍 อาการที่เข้าข่ายปัญหา SIP Trunk
- โทรออกไม่ได้/รับไม่ได้เป็นช่วง
- โทรติดแล้วหลุดทันที
- รับสายได้แต่ไม่มีเสียง
- โทรได้บางเบอร์ บางเบอร์ไม่ได้
- ปัญหาเกิดเฉพาะช่วงพีค
แยกอาการให้ชัด จะหาต้นเหตุได้เร็ว
③ 🌐 ภาพรวมองค์ประกอบของ SIP Trunk
SIP Trunk เกี่ยวข้องกับ:
- Authentication (User/Password หรือ IP-based)
- SIP Signaling (INVITE/REGISTER)
- RTP Media
- Channel / CPS Limit
ขาดจุดใดจุดหนึ่ง = ปัญหาเกิดได้ทันที
④ 🌐 Trunk Registration ไม่เสถียร
อาการ:
- Registered ๆ หลุด ๆ
- หลุดช่วงพีค
สาเหตุ:
- Network แกว่ง
- Firewall/NAT
- Timer ไม่ตรงกับ Provider
⑤ 🌐 Authentication ผิดหรือหมดอายุ
กรณี:
- เปลี่ยนรหัสแล้วไม่อัปเดต
- Provider Reset Credential
ผลคือ:
- โทรออกไม่ได้ทันที
- รับสายบางกรณีไม่ได้
⑥ 🌐 IP-based Trunk กับ NAT
Trunk แบบ Fix IP:
- ต้องใช้ Public IP คงที่
- NAT ผิด = รับสายไม่ได้
ตรวจ:
- Source IP ที่ออกจริง
- Port Mapping
⑦ 🌐 Codec ไม่ตรงกับ Provider
Provider บางเจ้า:
Codec ไม่ตรง:
- โทรติดแต่ไม่มีเสียง
- สายถูกปฏิเสธ
⑧ 🌐 Transcoding ทำให้ระบบพังช่วงพีค
ถ้า:
- IP Phone ใช้ Codec A
- Trunk ใช้ Codec B
ระบบต้อง Transcode → CPU พุ่ง → ล่มช่วงพีค
⑨ 🌐 RTP Port เปิดไม่ครบ
พลาดบ่อยที่สุด:
- เปิด SIP แล้วลืม RTP
- เปิด RTP ไม่ครบช่วง
ผลคือ:
- โทรติดแต่ไม่มีเสียง
- เสียงขาด/ข้างเดียว
⑩ 🌐 SIP ALG ทำให้ Trunk เพี้ยน
SIP ALG:
- แก้ Header ผิด
- ทำให้ Provider ปฏิเสธสาย
มาตรฐานเดียวกันทุกระบบ:
ปิด SIP ALG
⑪ 🌐 CPS / Channel Limit ของ Provider
Provider กำหนด:
- Concurrent Call
- Call per Second
ชนเพดาน:
- สายใหม่ถูกปฏิเสธ
- ผู้ใช้คิดว่าระบบล่ม
⑫ 🌐 Route / Pattern ไม่ตรง
Outbound Route:
- Pattern ไม่ครอบคลุม
- ลำดับ Route ผิด
สายจะไม่วิ่งเข้า Trunk ที่ถูกต้อง
⑬ 🌐 DID Mapping ผิด
Inbound Call:
- DID ไม่ Map
- Map ไป Extension ที่ไม่มี
ผลคือ:
- โทรเข้าไม่ได้
- เข้าผิดปลายทาง
⑭ 🌐 Firewall/IPS บล็อก SIP โดยไม่รู้ตัว
Firewall บางรุ่น:
- Detect SIP เป็น Threat
- Drop Packet อัตโนมัติ
ต้อง:
- Whitelist SIP/RTP
- ปรับ Policy ให้เหมาะ
⑮ 🛠️ วิธีพิสูจน์ว่าปัญหาอยู่ฝั่งใคร
แนวทาง:
- ดู SIP Response Code (403/404/488)
- เปลี่ยน Trunk ชั่วคราว
- โทรจากอุปกรณ์อื่น
Response บอกได้ชัดว่าใครปฏิเสธสาย
⑯ 🛠️ ใช้ SIP Log ให้เป็น
Log ที่ต้องดู:
- REGISTER
- INVITE
- BYE
- Error Code
อย่าเดา ให้ดู Log เท่านั้น
⑰ 🛠️ แก้ระยะสั้นแบบประคองระบบ
- ลด Concurrent Call
- เปลี่ยน Codec
- ปิด Record ชั่วคราว
- เพิ่ม Trunk สำรอง
ช่วยให้ระบบไม่ล่มระหว่างแก้
⑱ 🛠️ แก้ระยะยาวให้จบ
- ใช้ Trunk มาตรฐาน
- แยก Trunk หลายเจ้า
- ใช้ SBC
- ทำ Monitoring Trunk
ลดความเสี่ยง Downtime ระยะยาว
⑲ 📋 Checklist ปัญหา SIP Trunk
- Trunk Online/Registered
- Codec ตรง
- RTP เปิดครบ
- CPS/Channel พอ
- SIP ALG ปิด
⑳ 📋 Checklist สำหรับผู้ดูแลระบบ
- มี Trunk สำรอง
- มี Log/Monitoring
- มี Contact Provider ชัด
- มีเอกสาร Config
㉑ ⚠️ ข้อผิดพลาดที่พบบ่อย
- ใช้ Trunk เดียวทั้งองค์กร
- ไม่ดู CPS
- เปิด Firewall แข็งเกิน
㉒ 🧠 บทเรียนจากหน้างานจริง
หลายเคส:
เปลี่ยน Provider ไม่หาย
แต่พอ “แก้ Codec + RTP” จบทันที
㉓ 🛠️ เมื่อไหร่ควรใช้ SBC
เหมาะเมื่อ:
- Trunk หลายเจ้า
- Security สูง
- ปริมาณสายมาก
SBC แยกปัญหา Trunk ออกจาก PBX
㉔ 📌 สรุปสำหรับผู้บริหาร
ปัญหา SIP Trunk
- ไม่ได้เกิดจาก Provider เสมอ
- ต้องดูทั้ง ระบบ + โครงสร้าง
㉕ ✅ บทสรุป
ถ้า IP PBX มีปัญหากับ SIP Trunk
ให้ไล่จาก:
Trunk → Codec → RTP → Firewall → CPS
แล้วจะรู้ว่าใครคือสาเหตุจริง
㉖ 💬 คำถามชวนคิดและชวนคอมเมนต์
ระบบของคุณ
เคยชน Channel หรือ CPS ของ SIP Trunk หรือไม่?