คู่มือไล่ต้นเหตุ Noise แบบช่างโทรศัพท์สำนักงาน (แก้ให้หาย ไม่ใช่แค่กลบ)
1️⃣ บทนำ: เสียงซ่าคือปัญหาที่ “ฟังเหมือนไม่หนัก แต่หนักมาก”
ในระบบ IP PBX อาการ “เสียงซ่า เสียงฮัม เสียงรบกวนเบา ๆ” มักถูกมองข้าม
เพราะยัง “พอคุยได้” แต่ในทางเทคนิค นี่คือ สัญญาณเตือนของปัญหาโครงสร้างระบบ
ปล่อยไว้นาน ๆ จะนำไปสู่
- เสียงขาด
- เสียงหายข้างเดียว
- ระบบรวนเป็นช่วง
- อุปกรณ์เสื่อมเร็ว
2️⃣ เสียงซ่าใน IP PBX คืออะไร (นิยามให้ตรงกันก่อน)
เสียงซ่า (Noise / Hum / Interference) คือเสียงแทรกที่ ไม่ได้มาจากผู้พูด
เช่น
- เสียงฮัม 50/60Hz
- เสียงฟู่ต่อเนื่อง
- เสียงแทรกเป็นช่วง ๆ
ต่างจากเสียงดีเลย์/ขาด เพราะเป็น สัญญาณรบกวนทางไฟฟ้า/สัญญาณ
3️⃣ แยกอาการก่อนแก้: เสียงซ่าแบบไหน บอกอะไร
- ซ่าตลอดเวลา → ปัญหา Ground / สาย
- ซ่าเฉพาะบางช่วง → EMI / Network
- ซ่าเฉพาะบางเครื่อง → ปลายทาง / PoE
- ซ่าเวลาฝนตก/ไฟแกว่ง → Ground / ไฟฟ้า
การแยกอาการถูก = แก้ถูกจุด
4️⃣ กลุ่มสาเหตุใหญ่ของเสียงซ่า (สรุปภาพรวม)
จากประสบการณ์หน้างาน สาเหตุหลักอยู่ใน 5 กลุ่ม:
- Ground / ไฟฟ้า
- สาย LAN / การเดินสาย
- EMI / สัญญาณรบกวน
- PoE / อุปกรณ์ Network
- อุปกรณ์ปลายทาง
ต้องไล่จาก “โครงสร้าง” ก่อนเสมอ
5️⃣ Ground Loop: ตัวการอันดับหนึ่งของเสียงฮัม
Ground Loop เกิดเมื่ออุปกรณ์หลายชิ้น
- ต่อกราวด์คนละจุด
- ศักย์ไฟต่างกัน
ผลคือเกิดกระแสไหลวน → เสียงฮัม/ซ่า
6️⃣ อาการบ่งชี้ว่าเป็นปัญหา Ground
- เสียงฮัมต่ำ ๆ ต่อเนื่อง
- เสียงดังขึ้นเมื่อแตะตัวเครื่อง
- เปลี่ยนปลั๊กแล้วอาการเปลี่ยน
ถ้าใช่ → ต้องแก้ที่กราวด์ ไม่ใช่ PBX
7️⃣ ระบบกราวด์ที่ “มีแต่ใช้ไม่ได้”
หลายอาคารมีกราวด์แต่
- ไม่ต่อจริง
- ต่อร่วมกับไฟแรง
- ค่า Ground สูงเกินมาตรฐาน
IP PBX ต้องการกราวด์คุณภาพ ไม่ใช่แค่ “มีสายเขียว”
8️⃣ ไฟฟ้าไม่สะอาด (Dirty Power)
ไฟที่มี
- Ripple
- Noise
- ไฟตก/ไฟกระชาก
จะทำให้
- Switch รบกวน
- PoE ไม่เสถียร
- เสียงซ่าแทรก
9️⃣ UPS ราคาถูกก็เป็นต้นเหตุได้
UPS บางรุ่น
- ไม่กรองสัญญาณ
- จ่ายไฟไม่เรียบ
ผลคือ “ช่วยไฟดับ แต่เพิ่มเสียงซ่า”
🔟 EMI: สัญญาณรบกวนจากสิ่งรอบตัว
แหล่ง EMI ที่พบบ่อย
- สายไฟแรง
- มอเตอร์
- ลิฟต์
- เครื่องปรับอากาศ
- ตู้ไฟ
ถ้าสาย LAN ผ่านใกล้ → เสียงซ่ามาแน่
1️⃣1️⃣ สาย LAN ปนไฟแรง: ปัญหาคลาสสิก
การเดินสาย
- ร้อยท่อเดียวกับไฟ
- วางขนานใกล้กันนาน ๆ
ทำให้เกิด Induction → เสียงรบกวน
1️⃣2️⃣ สาย LAN ไม่มี Shield ในพื้นที่เสี่ยง
ในจุดเสี่ยง EMI สูง
- ควรใช้สาย Shielded
- และต้อง ต่อ Shield ให้ถูก
ไม่เช่นนั้น Shield จะกลายเป็นเสาอากาศดูด Noise
1️⃣3️⃣ หัว RJ45 และการเข้าหัวมีผลกับ Noise
หัวที่
- กดไม่แน่น
- มี Oxidation
- คุณภาพต่ำ
จะรับสัญญาณรบกวนได้ง่าย
1️⃣4️⃣ Patch Cord สั้น ๆ แต่สร้างปัญหาใหญ่
Patch Cord ราคาถูก
เปลี่ยนเส้นเดียว เสียงซ่าหายทั้งระบบ (เกิดขึ้นบ่อยมาก)
1️⃣5️⃣ PoE ไม่เสถียร ทำให้เกิด Noise
PoE ที่
- จ่ายไฟไม่พอ
- Power Budget เต็ม
ทำให้ IP Phone เกิด Noise / Reset เป็นช่วง
1️⃣6️⃣ PoE Injector ราคาถูก = ความเสี่ยง
PoE Injector บางรุ่น
- ไม่มีการกรองไฟ
- ทำให้เกิด Ripple
แนะนำใช้ PoE จาก Switch คุณภาพ
1️⃣7️⃣ Switch เก่า / Port เสื่อม
Port ที่
จะปล่อย Noise เข้าไปในสัญญาณเสียง
1️⃣8️⃣ Wi-Fi: แหล่ง Noise ที่คุมยาก
Softphone ผ่าน Wi-Fi
- โดน Interference
- Channel ชน
- Client เยอะ
เสียงซ่า/แตกมักมาจากตรงนี้
1️⃣9️⃣ อุปกรณ์ปลายทาง (IP Phone / Headset)
สาเหตุจากปลายทาง
- Headset คุณภาพต่ำ
- สายหูฟังชำรุด
- Firmware เก่า
มักเกิดเฉพาะบางเครื่อง
2️⃣0️⃣ Firmware Bug ก็ทำเสียงซ่าได้
Firmware บางเวอร์ชัน
- จัดการ Audio ผิดพลาด
- เกิด Noise หลังใช้งานนาน
อัปเดตแล้วหาย (พบจริงหลายเคส)
2️⃣1️⃣ Codec และการตั้งค่า Audio
Codec บางตัว
- ไวต่อ Noise
- ต้องการสัญญาณสะอาดกว่า
เลือก Codec ให้เหมาะกับสภาพระบบ
2️⃣2️⃣ วิธีทดสอบว่า Noise มาจาก “ระบบ” หรือ “ปลายทาง”
ขั้นตอนช่าง:
- เปลี่ยนเครื่อง
- เปลี่ยนสาย
- เปลี่ยน Port
- ย้ายจุดเสียบ
ถ้าอาการย้ายตาม = ปลายทาง
ถ้าอาการอยู่ที่เดิม = โครงสร้าง
2️⃣3️⃣ เครื่องมือที่ใช้ตรวจ Noise
- Cable Tester (ดู NEXT / Return Loss)
- Power Meter
- Network Analyzer
- Ground Tester
ไม่ใช่ฟังจากหูอย่างเดียว
2️⃣4️⃣ วิธีแก้จากฝั่งไฟฟ้า (สรุปเป็นข้อ)
- ทำกราวด์ใหม่ให้ถูกต้อง
- แยกกราวด์สื่อสาร
- ใช้ UPS คุณภาพ
- แยกวงจรไฟ
2️⃣5️⃣ วิธีแก้จากฝั่งสาย LAN (สรุปเป็นข้อ)
- เปลี่ยนสายคุณภาพ
- แยกจากไฟแรง
- ใช้ Shield ในจุดเสี่ยง
- เปลี่ยน Patch Cord
2️⃣6️⃣ วิธีแก้จากฝั่ง Network / PoE
- ใช้ Switch ที่เหมาะกับ Voice
- ตรวจ Power Budget
- เปลี่ยน Port ที่ Error
- ลดการใช้ PoE Injector
2️⃣7️⃣ ทดสอบหลังแก้ ต้องทำอย่างไร
- โทรต่อเนื่อง
- โทรพร้อมกันหลายสาย
- ทดสอบช่วงใช้งานหนัก
ถ้าเงียบตลอด = แก้ถูก
2️⃣8️⃣ ข้อผิดพลาดที่องค์กรทำบ่อย
- เปลี่ยน IP PBX
- เปลี่ยน Server
- แต่ไม่แตะกราวด์/สาย
เสียงซ่าไม่หายแน่นอน
2️⃣9️⃣ บทเรียนจากหน้างานจริง
หลายงาน
เสียงซ่าหาย
หลัง “ทำกราวด์ใหม่” เพียงจุดเดียว
3️⃣0️⃣ เสียงซ่า = สัญญาณเตือนล่วงหน้า
ถ้าเริ่มมีเสียงซ่า
อีกไม่นานจะเจอ
- เสียงขาด
- ระบบรวน
- อุปกรณ์พัง
3️⃣1️⃣ Expert Tips: แก้ Noise ต้องแก้ที่โครงสร้าง
Noise ไม่ใช่ Software
แต่คือ “ฟิสิกส์ของระบบ”
3️⃣2️⃣ บทสรุป
เสียงซ่าใน IP PBX
แก้ได้แน่นอน ถ้าไล่จากกราวด์ → สาย → Network
3️⃣3️⃣ คำถามชวนคิดและชวนคอมเมนต์
คุณเคยเจอเสียงซ่าในระบบ
เพราะกราวด์ หรือเพราะสาย LAN?