คู่มือไล่ต้นเหตุ “ล่มตอนงานยุ่ง” จาก Capacity, Network, Server ถึง License แบบช่างโทรศัพท์สำนักงาน
① 🔍 บทนำ: ล่มเฉพาะตอนคนโทรเยอะ ไม่ใช่เรื่องบังเอิญ
อาการ ระบบ IP PBX ล่มเมื่อใช้งานพร้อมกันหลายสาย มักเกิดตอนช่วงพีค—เช้า สาย บ่าย หรือแคมเปญโทรออก
นี่ไม่ใช่ปัญหาแบบสุ่ม แต่คือสัญญาณว่า Capacity บางจุดไม่พอ และถูกกดจนล้มพร้อมกัน
② 🔍 อาการที่เข้าข่าย “ล่มตอนพีค”
- โทรพร้อมกันแล้วหลุดหลายสาย
- โทรศัพท์ Offline เป็นช่วง
- รับสายช้าหรือไม่ได้
- ระบบกลับมาเองเมื่อโหลดลดลง
ถ้าล่มเฉพาะช่วงพีค → มองที่ ทรัพยากรและคอขวด
③ 🌐 ภาพรวมคอขวดหลักเมื่อโหลดสูง
คอขวดที่พบบ่อย 6 จุด:
- Server/VM (CPU, RAM, Disk)
- Trunk/Channel/License
- Network Core/WAN
- QoS/Queue
- PoE/ไฟฟ้า
- Configuration (Codec/Transcoding)
④ 🖥️ CPU ไม่พอ: ตัวการอันดับหนึ่ง
เมื่อสายเพิ่ม:
- SIP Signaling เพิ่ม
- RTP เพิ่ม
- Feature เพิ่ม (Record/IVR)
CPU พุ่ง → Service ค้าง → ล่มพร้อมกัน
⑤ 🖥️ RAM ไม่พอ ทำให้ระบบ Swap
RAM ไม่พอ:
- เกิด Swap
- Response ช้าลง
- SIP Timeout
อาการคือ โทรติดยาก/หลุดช่วงพีค
⑥ 🖥️ Disk I/O ตันจาก Call Recording
เปิดบันทึกเสียงทุกสาย:
- I/O พุ่ง
- Disk ช้า
- Service หน่วง
พีค = ล่ม (โดยเฉพาะ HDD เก่า)
⑦ 🌐 Transcoding กินทรัพยากรหนัก
Codec ไม่ตรงระหว่าง:
ระบบต้อง Transcode → CPU เพิ่มแบบทวีคูณ
⑧ 🌐 Trunk จำกัด Channel
Trunk แต่ละเส้นมี:
- Channel Limit
- CPS (Call per Second)
ชนเพดาน → สายใหม่ถูกปฏิเสธ → ผู้ใช้คิดว่าระบบล่ม
⑨ 🌐 License จำกัด Concurrent Call
บางระบบ:
- จำกัด Concurrent Call
- เกินแล้ว Drop สาย
ต้องเช็ก License ให้ตรงการใช้งานจริง
⑩ 🌐 QoS ไม่พอช่วงโหลดสูง
ไม่มี QoS หรือ QoS ตั้งผิด:
- เสียงโดนแย่ง
- Packet Drop
- SIP/RTP หลุดพร้อมกัน
พีค = พัง
⑪ 🌐 WAN/Internet Upload เต็ม
Voice ใช้ Upload เท่ากับ Download
ช่วงพีค Upload เต็ม:
ตรวจ Upload เป็นหลัก ไม่ใช่ Download อย่างเดียว
⑫ 🌐 Router/Firewall รับโหลดไม่ไหว
ช่วงพีค:
- Session/NAT Table เต็ม
- CPU Firewall พุ่ง
ผลคือ SIP หลุดทั้งชุด
⑬ 🔌 PoE/ไฟฟ้า เกิดผลลูกโซ่
โหลดสูง → อุปกรณ์ร้อน
PoE Budget ตึง → Switch รีบูต
ไฟแกว่ง → ดับทั้งระบบ
⑭ 🛠️ วิธีพิสูจน์ว่าล่มเพราะ “โหลด”
ทดสอบ:
- โทรพร้อมกันเพิ่มทีละ 5–10 สาย
- Monitor CPU/RAM/Disk
- ดูจุดที่พังซ้ำ
พังที่เลขเดิม = เพดาน
⑮ 🛠️ ใช้ Monitoring หาคอขวดจริง
สิ่งที่ต้องดู:
- CPU/RAM Graph
- Disk I/O
- Network Throughput
- Concurrent Call
อย่าเดา ดูกราฟเท่านั้น
⑯ 🛠️ แยกปัญหา Server vs Network
ทดสอบ:
- โทรภายใน (ไม่ผ่าน WAN)
- ปิด Record ชั่วคราว
- เปลี่ยน Codec
อาการเปลี่ยน = เจอคอขวด
⑰ 🛠️ แก้ระยะสั้นแบบไม่เปลี่ยนอุปกรณ์
แนวทาง:
- ลด Codec/Transcoding
- ปิด Record บางส่วน
- ปรับ QoS
- กระจายโหลดเวลาโทร
ช่วยประคองระบบได้
⑱ 🛠️ แก้ระยะยาวให้จบ
ควรทำ:
- เพิ่ม CPU/RAM/SSD
- เพิ่ม Trunk/Channel
- อัปเกรด Router/Core
- แยก Server ตามบทบาท
ลงทุนครั้งเดียว ลด Downtime ระยะยาว
⑲ 📋 Checklist แก้ปัญหาล่มช่วงพีค
- CPU/RAM เหลือช่วงพีค
- Disk ไม่ตัน
- Trunk/License พอ
- QoS ทำงาน
- WAN Upload เหลือ
⑳ 📋 Checklist สำหรับผู้ดูแลระบบ
- มี Baseline Performance
- มี Stress Test
- มี Monitoring/Alert
- มี Capacity Plan
㉑ ⚠️ ข้อผิดพลาดที่พบบ่อย
- ซื้อ IP PBX ตาม “จำนวนเครื่อง”
- ไม่คิด Concurrent Call
- เปิดฟีเจอร์ทุกอย่างพร้อมกัน
㉒ 🧠 บทเรียนจากหน้างานจริง
หลายองค์กร:
ระบบล่มทุกเที่ยง
แก้หายด้วย “เพิ่ม RAM + ปิด Transcoding”
㉓ 🛠️ เมื่อไหร่ควร Scale ระบบ
- Concurrent Call เพิ่ม
- เพิ่ม Call Center
- ใช้ Record/CRM หนัก
Scale ก่อนล่ม ดีกว่าแก้หลังล่ม
㉔ 📌 สรุปสำหรับผู้บริหาร
ปัญหาล่มช่วงพีค
- ไม่ใช่โชคร้าย
- แต่คือ Capacity ไม่พอ
㉕ ✅ บทสรุป
ถ้า IP PBX ล่มเมื่อโทรพร้อมกันหลายสาย
ให้มองที่
CPU → RAM → Disk → Trunk → Network
แล้วแก้ตามลำดับ
㉖ 💬 คำถามชวนคิดและชวนคอมเมนต์
ระบบของคุณ
ล่มเพราะ CPU หรือ Trunk มากกว่ากัน?