ระบบ IP PBX ล่มเมื่อใช้งานพร้อมกันหลายสาย เกิดจากอะไร

คู่มือไล่ต้นเหตุ “ล่มตอนงานยุ่ง” จาก Capacity, Network, Server ถึง License แบบช่างโทรศัพท์สำนักงาน


① 🔍 บทนำ: ล่มเฉพาะตอนคนโทรเยอะ ไม่ใช่เรื่องบังเอิญ

อาการ ระบบ IP PBX ล่มเมื่อใช้งานพร้อมกันหลายสาย มักเกิดตอนช่วงพีค—เช้า สาย บ่าย หรือแคมเปญโทรออก
นี่ไม่ใช่ปัญหาแบบสุ่ม แต่คือสัญญาณว่า Capacity บางจุดไม่พอ และถูกกดจนล้มพร้อมกัน


② 🔍 อาการที่เข้าข่าย “ล่มตอนพีค”

  • โทรพร้อมกันแล้วหลุดหลายสาย
  • โทรศัพท์ Offline เป็นช่วง
  • รับสายช้าหรือไม่ได้
  • ระบบกลับมาเองเมื่อโหลดลดลง

ถ้าล่มเฉพาะช่วงพีค → มองที่ ทรัพยากรและคอขวด


③ 🌐 ภาพรวมคอขวดหลักเมื่อโหลดสูง

คอขวดที่พบบ่อย 6 จุด:

  1. Server/VM (CPU, RAM, Disk)
  2. Trunk/Channel/License
  3. Network Core/WAN
  4. QoS/Queue
  5. PoE/ไฟฟ้า
  6. Configuration (Codec/Transcoding)

④ 🖥️ CPU ไม่พอ: ตัวการอันดับหนึ่ง

เมื่อสายเพิ่ม:

  • SIP Signaling เพิ่ม
  • RTP เพิ่ม
  • Feature เพิ่ม (Record/IVR)

CPU พุ่ง → Service ค้าง → ล่มพร้อมกัน


⑤ 🖥️ RAM ไม่พอ ทำให้ระบบ Swap

RAM ไม่พอ:

  • เกิด Swap
  • Response ช้าลง
  • SIP Timeout

อาการคือ โทรติดยาก/หลุดช่วงพีค


⑥ 🖥️ Disk I/O ตันจาก Call Recording

เปิดบันทึกเสียงทุกสาย:

  • I/O พุ่ง
  • Disk ช้า
  • Service หน่วง

พีค = ล่ม (โดยเฉพาะ HDD เก่า)


⑦ 🌐 Transcoding กินทรัพยากรหนัก

Codec ไม่ตรงระหว่าง:

  • IP Phone
  • Trunk/Provider

ระบบต้อง Transcode → CPU เพิ่มแบบทวีคูณ


⑧ 🌐 Trunk จำกัด Channel

Trunk แต่ละเส้นมี:

  • Channel Limit
  • CPS (Call per Second)

ชนเพดาน → สายใหม่ถูกปฏิเสธ → ผู้ใช้คิดว่าระบบล่ม


⑨ 🌐 License จำกัด Concurrent Call

บางระบบ:

  • จำกัด Concurrent Call
  • เกินแล้ว Drop สาย

ต้องเช็ก License ให้ตรงการใช้งานจริง


⑩ 🌐 QoS ไม่พอช่วงโหลดสูง

ไม่มี QoS หรือ QoS ตั้งผิด:

  • เสียงโดนแย่ง
  • Packet Drop
  • SIP/RTP หลุดพร้อมกัน

พีค = พัง


⑪ 🌐 WAN/Internet Upload เต็ม

Voice ใช้ Upload เท่ากับ Download
ช่วงพีค Upload เต็ม:

  • RTP ขาด
  • SIP Timeout

ตรวจ Upload เป็นหลัก ไม่ใช่ Download อย่างเดียว


⑫ 🌐 Router/Firewall รับโหลดไม่ไหว

ช่วงพีค:

  • Session/NAT Table เต็ม
  • CPU Firewall พุ่ง

ผลคือ SIP หลุดทั้งชุด


⑬ 🔌 PoE/ไฟฟ้า เกิดผลลูกโซ่

โหลดสูง → อุปกรณ์ร้อน
PoE Budget ตึง → Switch รีบูต
ไฟแกว่ง → ดับทั้งระบบ


⑭ 🛠️ วิธีพิสูจน์ว่าล่มเพราะ “โหลด”

ทดสอบ:

  • โทรพร้อมกันเพิ่มทีละ 5–10 สาย
  • Monitor CPU/RAM/Disk
  • ดูจุดที่พังซ้ำ

พังที่เลขเดิม = เพดาน


⑮ 🛠️ ใช้ Monitoring หาคอขวดจริง

สิ่งที่ต้องดู:

  • CPU/RAM Graph
  • Disk I/O
  • Network Throughput
  • Concurrent Call

อย่าเดา ดูกราฟเท่านั้น


⑯ 🛠️ แยกปัญหา Server vs Network

ทดสอบ:

  • โทรภายใน (ไม่ผ่าน WAN)
  • ปิด Record ชั่วคราว
  • เปลี่ยน Codec

อาการเปลี่ยน = เจอคอขวด


⑰ 🛠️ แก้ระยะสั้นแบบไม่เปลี่ยนอุปกรณ์

แนวทาง:

  • ลด Codec/Transcoding
  • ปิด Record บางส่วน
  • ปรับ QoS
  • กระจายโหลดเวลาโทร

ช่วยประคองระบบได้


⑱ 🛠️ แก้ระยะยาวให้จบ

ควรทำ:

  • เพิ่ม CPU/RAM/SSD
  • เพิ่ม Trunk/Channel
  • อัปเกรด Router/Core
  • แยก Server ตามบทบาท

ลงทุนครั้งเดียว ลด Downtime ระยะยาว


⑲ 📋 Checklist แก้ปัญหาล่มช่วงพีค

  • CPU/RAM เหลือช่วงพีค
  • Disk ไม่ตัน
  • Trunk/License พอ
  • QoS ทำงาน
  • WAN Upload เหลือ

⑳ 📋 Checklist สำหรับผู้ดูแลระบบ

  • มี Baseline Performance
  • มี Stress Test
  • มี Monitoring/Alert
  • มี Capacity Plan

㉑ ⚠️ ข้อผิดพลาดที่พบบ่อย

  • ซื้อ IP PBX ตาม “จำนวนเครื่อง”
  • ไม่คิด Concurrent Call
  • เปิดฟีเจอร์ทุกอย่างพร้อมกัน

㉒ 🧠 บทเรียนจากหน้างานจริง

หลายองค์กร:

ระบบล่มทุกเที่ยง
แก้หายด้วย “เพิ่ม RAM + ปิด Transcoding”


㉓ 🛠️ เมื่อไหร่ควร Scale ระบบ

  • Concurrent Call เพิ่ม
  • เพิ่ม Call Center
  • ใช้ Record/CRM หนัก

Scale ก่อนล่ม ดีกว่าแก้หลังล่ม


㉔ 📌 สรุปสำหรับผู้บริหาร

ปัญหาล่มช่วงพีค

  • ไม่ใช่โชคร้าย
  • แต่คือ Capacity ไม่พอ

㉕ ✅ บทสรุป

ถ้า IP PBX ล่มเมื่อโทรพร้อมกันหลายสาย
ให้มองที่

CPU → RAM → Disk → Trunk → Network
แล้วแก้ตามลำดับ


㉖ 💬 คำถามชวนคิดและชวนคอมเมนต์

ระบบของคุณ
ล่มเพราะ CPU หรือ Trunk มากกว่ากัน?