คู่มือไล่ต้นเหตุจาก SIP, NAT, Firewall ถึง Routing แบบช่างโทรศัพท์สำนักงาน
① 🔍 บทนำ: อาการคลาสสิกที่ทำให้องค์กรเข้าใจผิด
หนึ่งในปัญหาที่พบบ่อยมากของ IP PBX คือ
โทรออกได้ปกติ แต่โทรเข้าแล้วไม่มีเสียงเรียก / รับไม่ได้
อาการนี้ทำให้หลายองค์กรโทษ
- ผู้ให้บริการ SIP
- เบอร์โทรศัพท์
- ตัวระบบ IP PBX
ความจริงคือ 90% เกิดจากการตั้งค่า Network รอบระบบ ไม่ใช่ตัว IP PBX
② 🔍 อาการแบบไหนที่เข้าข่าย “รับสายไม่ได้”
- โทรเข้าจากมือถือ/เบอร์ภายนอก → เงียบ
- โทรเข้ามาแล้วหลุด
- โทรเข้ามาได้ แต่ไม่มีเสียงเรียกที่เครื่อง
- รับได้เฉพาะบางเบอร์ / บางช่วงเวลา
ต้องแยกอาการให้ชัดก่อนเริ่มแก้
③ 🌐 หลักการทำงานการโทรเข้า IP PBX (สั้นแต่สำคัญ)
การโทรเข้าเกี่ยวข้องกับ:
- SIP Signaling (INVITE)
- RTP (เสียง)
- NAT / Firewall
- Port ที่เปิดรับจากภายนอก
ถ้าขาใดขาหนึ่งโดนบล็อก → รับสายไม่ได้
④ 🌐 SIP Registration ปกติ ≠ รับสายได้
หลายเคส
- SIP ขึ้น Registered
- โทรออกได้
- แต่โทรเข้าไม่ได้
เพราะการโทรเข้า ต้องให้ภายนอก “เรียกกลับเข้ามา” ได้
⑤ 🌐 NAT: ต้นเหตุอันดับหนึ่งของปัญหานี้
IP PBX อยู่หลัง NAT
- ขาออก → NAT เปิดให้
- ขาเข้า → ถ้าไม่รู้ทาง → เข้ามาไม่ได้
ถ้า NAT ไม่ถูกจัดการ → รับสายไม่ได้แน่นอน
⑥ 🌐 Port Forwarding ที่ตั้งไม่ครบหรือผิด
Port ที่เกี่ยวข้องกับ IP PBX:
- SIP (เช่น 5060 / 5061)
- RTP (ช่วง Port เสียง)
ปัญหาที่พบบ่อย
- Forward SIP แต่ไม่ Forward RTP
- Forward ผิด IP ภายใน
- ใช้ช่วง Port แคบเกิน
⑦ 🌐 Firewall บล็อกการโทรเข้าโดยไม่รู้ตัว
Firewall หลายรุ่น
- Allow Outbound
- Block Inbound เป็นค่าเริ่มต้น
ถ้าไม่สร้าง Rule รับสายเข้า
→ โทรออกได้ แต่รับไม่ได้
⑧ 🌐 SIP ALG: เปิดไว้ = เสี่ยงรับสายไม่ได้
SIP ALG ใน Router
- แก้ Header SIP เอง
- บางรุ่นทำงานผิด
อาการที่พบบ่อย
- โทรเข้ามาไม่ถึง IP PBX
- โทรเข้ามาแล้วหลุดทันที
แนวปฏิบัติมืออาชีพ: ปิด SIP ALG
⑨ 🌐 Public IP เปลี่ยน แต่ระบบไม่รู้
กรณีใช้ Internet แบบ
- IP เปลี่ยน
- ไม่มี DDNS / SIP Update
ผลคือ
- ระบบภายนอกโทรเข้ามาที่ IP เก่า
→ รับสายไม่ได้ทันที
⑩ 🌐 DNS / DDNS มีผลกับการรับสาย
ถ้าใช้ Domain / DDNS
SIP Trunk จะชี้เข้ามาผิดปลายทาง
⑪ 🌐 Routing ภายในผิด เสียงไม่วิ่งถึง Extension
แม้ SIP จะเข้ามาถึง IP PBX แล้ว
- Routing ผิด
- DID ไม่ผูกกับ Extension
ผลคือ
- โทรเข้ามาแล้วเงียบ
- ไม่มีเครื่องใดรับ
⑫ 🔌 DID / Inbound Route ตั้งค่าไม่ตรง
ปัญหาที่พบ
- DID ไม่ตรงกับเบอร์จริง
- Pattern ผิด
- Inbound Route ซ้อนกัน
โทรเข้ามาแล้ว “ไม่มีปลายทาง”
⑬ 🔌 Time Condition ทำให้รับสายไม่ได้
ถ้าตั้ง Time Condition
- นอกเวลาทำการ
- ไม่มีปลายทางสำรอง
โทรเข้ามา = เงียบ
⑭ 🔌 IVR / Queue ผิดพลาด
IVR หรือ Queue ที่
- ไม่มี Agent
- Agent Offline
- ตั้งค่า Timeout ผิด
จะทำให้รับสายไม่ได้บางช่วง
⑮ 🔌 Codec / Media Setting มีผลกับการรับสาย
บางกรณี
- SIP เข้าได้
- แต่ Media ไม่ Match
ระบบมองว่า “รับสายไม่ได้” ทั้งที่สัญญาณเข้าแล้ว
⑯ 🌐 NAT Traversal ตั้งค่าไม่ครบ
IP PBX ต้องรู้ว่า
- ตัวเองมี Public IP อะไร
- อยู่หลัง NAT แบบไหน
ถ้าไม่บอก → SIP Header ผิด → รับสายไม่ได้
⑰ 🌐 Firewall ของ ISP / Modem
บาง ISP
ต้องทดสอบโดย
- เปลี่ยน Port
- ใช้ SIP TLS / SRTP
⑱ 🔌 IP Phone / Extension ปิดรับสาย
กรณีเล็ก ๆ แต่เจอบ่อย
- DND เปิด
- Forward ไปปลายทางที่ไม่มีอยู่
- Extension ไม่ Register
⑲ 🛠️ วิธีไล่แก้ปัญหาแบบช่าง (Step-by-step)
- เช็ก SIP Registration
- เช็ก Inbound Route / DID
- ปิด SIP ALG
- ตรวจ Port Forward
- Test จาก Network ภายนอก
- ดู Log ตอนโทรเข้า
ห้ามข้ามขั้น
⑳ 🛠️ ใช้ Log ช่วยหาความจริง
Log ที่ต้องดู
- SIP INVITE
- Response Code
- RTP Flow
Log บอกได้ชัดว่า
สายเข้า “มาถึงหรือไม่ถึง”
㉑ 🛠️ แยกปัญหา Network vs ระบบ
วิธีทดสอบง่าย
- โทรจากมือถือผ่าน 4G
- โทรจาก Internet อื่น
ถ้าบาง Network โทรเข้าได้ → ปัญหาอยู่ที่ Network
㉒ 🛠️ Checklist แก้ปัญหาแบบรวดเร็ว
- ปิด SIP ALG
- Forward SIP + RTP
- ตรวจ Public IP
- ตรวจ Inbound Route
- ตรวจ Firewall Rule
㉓ 📋 Checklist สำหรับผู้ดูแลระบบ
- SIP Registered ตลอด
- โทรเข้าทดสอบได้ทุกช่วงเวลา
- เปลี่ยน IP แล้วระบบยังรับได้
- มี Log ตรวจสอบย้อนหลัง
㉔ ⚠️ ข้อผิดพลาดที่องค์กรทำบ่อย
- โทษ SIP Trunk
- เปลี่ยน IP PBX
- แต่ไม่แตะ NAT / Firewall
เสียเวลาและงบโดยไม่จำเป็น
㉕ 🧠 บทเรียนจากหน้างานจริง
หลายเคส
รับสายไม่ได้มาหลายเดือน
แก้หายใน 5 นาที
หลัง “ปิด SIP ALG”
㉖ 🛠️ เมื่อไหร่ควรเรียกช่างโทรศัพท์สำนักงาน
- ระบบหลายเบอร์ / หลายสาขา
- ใช้ SIP Trunk หลายเจ้า
- Firewall ซับซ้อน
ช่างเฉพาะทางจะไล่ได้เร็วกว่า
㉗ 🔒 ป้องกันไม่ให้ปัญหานี้เกิดซ้ำ
- Document Port / Rule
- ใช้ Static IP หรือ DDNS ที่เสถียร
- Monitor SIP Status
㉘ 🌐 กรณีใช้ Cloud PBX ต่างออกไปไหม
หลักการเหมือนกัน
- NAT / Firewall ยังสำคัญ
- SIP ALG ยังเป็นศัตรู
Cloud ไม่ได้แปลว่าพ้นปัญหา Network
㉙ 📌 สรุปสั้นสำหรับผู้บริหาร
ปัญหา “โทรออกได้แต่รับไม่ได้”
- ไม่ใช่เรื่องระบบพัง
- แต่คือ การตั้งค่าไม่ครบ
แก้ถูกจุด = ระบบเสถียรทันที
㉚ ✅ บทสรุป
ถ้า IP PBX โทรออกได้แต่รับสายไม่ได้
ให้มองไปที่
NAT → Firewall → SIP ALG → Routing
ก่อนเปลี่ยนอุปกรณ์ใด ๆ
㉛ 💬 คำถามชวนคิดและชวนคอมเมนต์
ระบบของคุณเคย
โทรออกได้ แต่รับสายไม่ได้จาก Network ไหนบ้าง?