เพราะวันที่ฮีโร่ไม่อยู่ ระบบไม่ควรล่มตาม
🔍 บทนำ: ระบบที่อยู่ได้ เพราะ “คนเดียว”
หลายที่มีคนแบบนี้อยู่เสมอ
คนที่:
- รู้ทุกอย่าง
- แก้ได้ทุกปัญหา
- ใคร ๆ ก็เรียกหา
- หยุดไม่ได้ ลาไม่ได้
วันไหนเขาอยู่
ทุกอย่างผ่านไปได้
วันไหนเขาไม่อยู่
ทุกอย่างชะงัก
พูดตรงจากงานจริง
นี่ไม่ใช่ความแข็งแรงของระบบ
แต่มันคือ จุดอ่อนที่ซ่อนอยู่
🔍 “ฮีโร่” ทำให้ระบบดูดี…แค่ชั่วคราว
ตอนมีฮีโร่:
- ปัญหาถูกแก้เร็ว
- ลูกค้าพอใจ
- ทีมรู้สึกอุ่นใจ
แต่เบื้องหลังคือ:
- ความรู้ไม่ถูกถ่ายทอด
- ขั้นตอนไม่ถูกเขียน
- ระบบไม่เคยโต
- ทุกอย่างไหลไปที่คนเดียว
ระบบดูดี
เพราะมีคนค้ำอยู่
⚠️ ทำไมการพึ่งฮีโร่ถึงอันตราย
จากเคสจริง ความเสี่ยงคือ:
- ฮีโร่ล้า แต่ไม่มีใครแทน
- ฮีโร่พลาด = พังทั้งระบบ
- ขยายทีมไม่ได้
- ปรับปรุงระบบช้า
- ตัดสินใจคอขวด
วันหนึ่ง
ฮีโร่จะไม่ไหว
แล้วระบบจะพังตาม
❌ ความเข้าใจผิด: “มีคนเก่ง = ระบบดี”
หลายองค์กรคิดว่า:
- ❌ เรามีคนเก่ง ไม่ต้องกลัว
- ❌ เดี๋ยวเขาก็จัดการได้
- ❌ ปัญหาเฉพาะตัว แก้เฉพาะตัว
ความจริงคือ
คนเก่ง ไม่ควรเป็นเงื่อนไขการอยู่รอดของระบบ
🔍 ช่าง IT มองระบบที่พึ่งฮีโร่ยังไง
ช่างจะถามว่า:
- ถ้าคนนี้ลา 2 สัปดาห์ ใครดูแล
- ขั้นตอนอยู่ที่ไหน
- ใครแก้แทนได้บ้าง
- จุดไหนที่คนเดียวถือกุญแจทั้งหมด
ถ้าคำตอบคือ “ไม่มี”
ระบบนั้น เสี่ยงสูง
🛠️ วิธีที่ช่างใช้ “ดึงระบบออกจากเงาฮีโร่”
ถ้าเป็นระบบลูกค้า
ผมจะเริ่มจาก:
- แตกขั้นตอนออกจากตัวบุคคล
- เขียนวิธีแก้ให้เป็นมาตรฐาน
- แยกสิทธิ์ ลดอำนาจรวมศูนย์
- ฝึกให้คนอื่นทำตามได้
- ทดสอบว่าไม่มีฮีโร่แล้วระบบยังเดิน
เป้าหมายคือ
ระบบต้องอยู่ได้ แม้ไม่มีคนเก่งที่สุด
⚠️ ฮีโร่ยิ่งเก่ง ระบบยิ่งไม่โต
เพราะ:
- ทุกอย่างไหลไปที่คนเดียว
- คนอื่นไม่กล้าแตะ
- ไม่มีใครเรียนรู้จริง
- ระบบไม่ถูกท้าทาย
สุดท้าย
องค์กรโตไม่ทันงาน
เพราะระบบติดอยู่กับคน
🧯 สัญญาณว่า “ระบบกำลังพึ่งฮีโร่เกินไป”
ถ้าคุณ:
- มีชื่อคนเดียวที่ทุกคนเรียก
- คนอื่นไม่กล้าแก้
- ปัญหาเล็กก็ต้องผ่านคนเดิม
- คนเก่งเริ่มหมดแรง
นี่คือสัญญาณว่า
ระบบกำลัง ใช้คนแทนระบบ
🔍 ระบบที่ดีควร “ทำให้ฮีโร่ไม่จำเป็น”
แนวคิดแบบช่าง:
- ความรู้ต้องอยู่ในระบบ
- ขั้นตอนต้องส่งต่อได้
- คนใหม่ต้องเรียนรู้เร็ว
- ปัญหาต้องแก้ตามมาตรฐาน
- คนเก่งควรพัฒนาระบบ ไม่ใช่แบกมัน
ฮีโร่ที่แท้จริง
คือคนที่ ทำให้ตัวเองไม่จำเป็น
✅ บทสรุปแบบไม่อวย
ถ้าระบบของคุณ:
- เดินได้เพราะคนเดียว
- พังเมื่อคนนั้นไม่อยู่
อย่าชื่นชมมากเกินไป
เพราะนั่นคือสัญญาณว่า
ระบบยังไม่แข็งแรงจริง
ช่าง IT ที่แก้ปัญหาได้จริง
จะไม่สร้างฮีโร่
แต่จะสร้างระบบที่
ใครก็ทำงานต่อได้ โดยไม่ต้องรอใคร
🔍 คำถามชวนคิด (สำหรับคน IT)
จากระบบที่คุณดูแลอยู่
ถ้าคนที่เก่งที่สุดหยุดพรุ่งนี้
ระบบส่วนไหน
จะหยุดตามทันที?