ถ้าต้องถามตลอด แปลว่าระบบยังไม่ทำหน้าที่ของมัน
🔍 บทนำ: ทำไมต้องถามซ้ำ ทั้งที่ทำทุกวัน
หลายทีมมีภาพคุ้นตา:
- คนใหม่ถามขั้นตอนเดิม
- คนเก่าตอบซ้ำเรื่องเดิม
- เอกสารมี แต่ไม่มีใครเปิด
- งานเดินได้…เพราะมีคนคอยบอก
พูดตรงจากงานจริง
ถ้าระบบดีพอ มันควร “บอกวิธีทำ” ได้ตั้งแต่แรก
ไม่ใช่รอให้คนมาถาม
🔍 “สอนงาน” ไม่ควรเป็นภาระของคน
การสอนงานที่ดี ไม่ใช่:
- นั่งอธิบายปากเปล่า
- ส่งไฟล์ PDF หนา ๆ
- ฝากความรู้ไว้กับคนเก่ง
แต่คือ:
- ระบบชี้นำขั้นตอน
- หน้าจอบอกว่าต้องทำอะไรต่อ
- ผิดแล้วรู้ทันทีว่าผิดตรงไหน
- ทำซ้ำได้โดยไม่ต้องถาม
ถ้าระบบทำสิ่งเหล่านี้ไม่ได้
ภาระจะตกอยู่กับ “คน” เสมอ
⚠️ อาการของระบบที่ “สอนไม่ได้”
จากเคสจริง ระบบแบบนี้มักมี:
- หน้าจอโล่ง แต่ไม่บอกทาง
- ปุ่มเยอะ แต่ไม่รู้เริ่มตรงไหน
- ทำผิดแล้วเงียบ
- ขั้นตอนอยู่ในหัวคน
- คนใหม่ทำช้า คนเก่าทำเร็ว (เพราะจำได้)
ระบบยังรัน
แต่ ความรู้ไม่ถูกฝังอยู่ในระบบ
❌ ความเข้าใจผิด: “เดี๋ยวสอนกันเอง”
หลายทีมคิดว่า:
- ❌ คนใหม่ถามได้ เดี๋ยวก็เก่ง
- ❌ เรียนรู้จากการทำจริง
- ❌ มีคู่มือแล้ว ถือว่าโอเค
ความจริงคือ
ถ้าระบบต้องพึ่งการถาม
ความผิดพลาดจะมาก่อนความชำนาญ
🔍 ช่าง IT มอง “การสอนงาน” ยังไง
ช่างจะถามว่า:
- คนใหม่ใช้ได้กี่วันถึงทำเอง
- ถ้าทำผิด ระบบเตือนไหม
- หน้าจอพาไปขั้นตอนถัดไปหรือปล่อยให้เดา
- มีตัวอย่างให้ทำตามหรือไม่
ถ้าคำตอบคือ “ต้องมีคนคอยดู”
ระบบยังไม่พร้อม
🛠️ วิธีที่ช่างใช้ ทำให้ระบบ “สอนงานได้”
ถ้าเป็นระบบลูกค้า
ผมจะเริ่มจาก:
- ออกแบบลำดับงานให้ชัด
- ใช้ข้อความนำทางที่สั้นและตรง
- ทำให้ทำผิดยาก ทำถูกง่าย
- ใส่ตัวอย่าง/ค่าเริ่มต้นที่ปลอดภัย
- ให้ Feedback ทันทีเมื่อทำผิด
เป้าหมายคือ
คนใหม่ทำได้ โดยไม่ต้องถาม
⚠️ ทำไมระบบที่สอนไม่ได้ ถึงทำให้ทีมช้า
เพราะ:
- คนใหม่เรียนช้า
- คนเก่าถูกดึงไปตอบคำถาม
- งานสะดุด
- ความผิดพลาดซ้ำ
- ทีมไม่โตสักที
ทั้งหมดนี้
ไม่ใช่เพราะคนไม่เก่ง
แต่เพราะ ระบบไม่ช่วยสอน
🧯 สัญญาณว่า “ระบบยังไม่สอนงาน”
ถ้าคุณ:
- ต้องตอบคำถามเดิมทุกสัปดาห์
- คนใหม่กลัวทำผิด
- งานช้าลงช่วงมีคนเข้าใหม่
- ความรู้กระจุกที่คนเดิม
นี่คือสัญญาณว่า
ระบบยัง ไม่ทำหน้าที่ครู
🔍 ระบบที่ดีควร “สอนงาน” ยังไง
แนวคิดแบบช่าง:
- บอกขั้นตอนถัดไปเสมอ
- เตือนก่อนผิด ไม่ใช่หลังพัง
- ใช้ภาษาคน ไม่ใช่ภาษาช่าง
- มีตัวอย่างให้ทำตาม
- เรียนรู้ได้จากการใช้งานจริง
ระบบที่ดี
ควร ลดคำถาม
ไม่ใช่เพิ่มเอกสาร
✅ บทสรุปแบบไม่อวย
ถ้าระบบของคุณ:
- ใช้ได้ แต่ต้องถาม
- ทำได้ แต่ต้องมีคนคุม
- เรียนรู้ช้า
อย่าเพิ่งโทษคน
เพราะปัญหาอาจอยู่ที่
ระบบไม่เคยถูกออกแบบให้สอนงาน
ช่าง IT ที่แก้ปัญหาได้จริง
จะไม่ถามว่า
“คนนี้เรียนรู้เร็วไหม”
แต่จะถามว่า
“ระบบนี้สอนงานได้ด้วยตัวมันเองหรือยัง”
🔍 คำถามชวนคิด (สำหรับคน IT)
จากระบบที่คุณดูแลอยู่
ถ้าคนใหม่เข้าพรุ่งนี้
มีขั้นตอนไหนบ้าง
ที่ระบบควร “บอกเอง”
โดยไม่ต้องให้ใครพูดสักคำ?