ระบบที่ดี ไม่ควรต้องเก่งถึงจะใช้ได้

ถ้าต้องเก่งก่อนถึงจะไม่พัง แปลว่าระบบยังไม่ดีพอ


🔍 บทนำ: ทำไมต้องเก่งขนาดนี้ แค่จะใช้งาน

หลายระบบที่ช่างเจอ
ใช้ได้…ถ้าเป็นคนเดิม
ไม่พัง…ถ้าจำขั้นตอนได้หมด
ไม่หลุด…ถ้าไม่เผลอทำผิด

แล้วพอคนใหม่เข้ามา
หรือคนเดิมเผลอพลาดนิดเดียว
ระบบพังทันที

พูดตรงจากงานจริง
ระบบที่ดี ไม่ควรตั้งเงื่อนไขว่า “คนต้องเก่งก่อน”


🔍 “ระบบเก่ง” กับ “คนเก่ง” ต่างกันยังไง

  • คนเก่ง: จำได้เยอะ ระวังตัวสูง แก้สถานการณ์เก่ง
  • ระบบเก่ง: กันพลาดเอง ลดการตัดสินใจ ไม่ต้องจำมาก

ถ้าระบบต้องพึ่งคนเก่งตลอด
นั่นไม่ใช่จุดแข็ง
แต่มันคือ ความเสี่ยงที่ซ่อนอยู่


⚠️ อาการของระบบที่ “ต้องเก่งถึงจะใช้ได้”

จากเคสจริง ระบบแบบนี้มักจะมี:

  • ขั้นตอนยิบย่อย ต้องจำเอง
  • ไม่มีคำเตือนเมื่อทำผิด
  • ผิดนิดเดียว ลามทั้งระบบ
  • เอกสารอยู่ในหัวคน ไม่ได้อยู่ในระบบ
  • คนเดียวรู้ คนอื่นงง

ระบบยังรัน
แต่ความเสถียรขึ้นกับ “ใครเป็นคนใช้”


❌ ความเข้าใจผิด: “ถ้าพลาด แปลว่าไม่เก่ง”

หลายทีมคิดว่า:

  • ❌ พลาดเพราะคนไม่ละเอียด
  • ❌ ต้องอบรมเพิ่ม เดี๋ยวก็เก่ง
  • ❌ ทำงาน IT ต้องไม่พลาด

ความจริงคือ
ถ้าพลาดง่าย
ระบบออกแบบมาผิด

มนุษย์พลาดได้
ระบบที่ดีต้อง รองรับความพลาด


🔍 ช่าง IT มองระบบที่ดีจากอะไร

ช่างจะไม่ดูแค่สเปกหรือฟีเจอร์
แต่จะดูว่า:

  • คนใหม่ใช้ได้เร็วแค่ไหน
  • พลาดแล้วระบบกันยังไง
  • ต้องตัดสินใจเองกี่จุด
  • มีอะไรบังคับให้ทำถูกตั้งแต่แรก

ถ้าคำตอบคือ “ต้องระวังเอง”
ระบบยังไม่ผ่าน


🛠️ วิธีที่ช่างใช้ ทำให้ระบบ “ใช้ได้แม้ไม่เก่ง”

ถ้าเป็นระบบลูกค้า
ผมจะจัดการแบบนี้:

  1. ลดขั้นตอนที่ต้องจำ
  2. ใส่ Default ที่ปลอดภัย
  3. ทำให้ทำผิดยาก ทำถูกง่าย
  4. แยกสิทธิ์ ลดความเสียหายจากความพลาด
  5. ให้ระบบเตือนก่อนพัง ไม่ใช่หลังพัง

เป้าหมายคือ
คนธรรมดาใช้ได้ โดยไม่ทำพัง


⚠️ ทำไมระบบที่ต้องเก่งถึงใช้ได้ ถึงอันตราย

เพราะ:

  • พึ่งคนเดิมมากเกินไป
  • คนล้า = ความเสี่ยงพุ่ง
  • เปลี่ยนคนเมื่อไร สะดุดทันที
  • ขยายทีมไม่ได้
  • แก้ปัญหาไม่ยั่งยืน

ระบบแบบนี้
โตไม่ได้จริง


🧯 สัญญาณเตือนว่า “ระบบกำลังพึ่งคนเกินไป”

ถ้าคุณ:

  • ต้องถามคนเดิมทุกครั้ง
  • กลัวให้คนอื่นแตะระบบ
  • ไม่มีใครกล้าทำแทน
  • เอกสารไม่มี หรือไม่มีใครอ่าน

นี่คือสัญญาณว่า
ความรู้ยังไม่ถูกฝังอยู่ในระบบ


🔍 แล้วระบบที่ดีควรเป็นแบบไหน

แนวคิดแบบช่าง:

  • ใช้ง่ายกว่าที่คิด
  • พลาดแล้วไม่พัง
  • มีทางกลับเสมอ
  • คนใหม่เรียนรู้เร็ว
  • คนเก่าไม่ต้องแบกทุกอย่าง

ระบบที่ดี
ควรช่วย “คนธรรมดา”
ไม่ใช่ทดสอบว่าใครเก่งกว่าใคร


✅ บทสรุปแบบไม่อวย

ถ้าระบบของคุณ:

  • ใช้ได้เฉพาะคนเก่ง
  • พลาดไม่ได้
  • ต้องจำทุกอย่าง

อย่าเพิ่งโทษคน
เพราะปัญหาอาจอยู่ที่
ระบบที่ถูกออกแบบมาโดยไม่เผื่อความเป็นมนุษย์

ช่าง IT ที่แก้ปัญหาได้จริง
จะไม่ถามว่า
“ใครเก่งพอจะใช้ระบบนี้”
แต่จะถามว่า
“ระบบนี้ช่วยให้คนธรรมดาทำงานได้ดีขึ้นไหม”


🔍 คำถามชวนคิด (สำหรับคน IT)

จากระบบที่คุณดูแลอยู่
มีจุดไหนบ้าง
ที่ถ้าคนพลาดแล้ว “ควรไม่พัง”
แต่ตอนนี้ยังพังอยู่?